نگاهی نو به مراسم کومسای درهورامان تخت/محمدشریف علی رمایی
پانزدهم اردیبهشت ماه هرسال در شهر هورامان تخت از توابع شهرستان سروآباد مراسم کومسای در جنب آرامگاه پیرشالیار برگزارمی‌گردد. در این مراسم ویژه علاوه بر مردم هورامان تخت و روستاهای مجاور، مشتاقان زیادی از شهرهای کردستان و ایران و حتی خارج ازکشور شرکت می‌نمایند به طوری كه در سالیان اخیر این مراسم جنبه بین المللی پیدا كرده است. ازاین منظر می‌طلبد در پیرامون این سنت و میراث تاریخی، کندوکاو بیشتری صورت بپذیرد تا دوست داران و شرکت کنندگان اگر در پیرامون این قضیه پرسشی دارند به یک جواب قانع کننده‌‌‌ای برسند.
شهرت این مراسم بدین سبب است هر ساله سنگی را که در جوارآرامگاه پیرشالیارقرار دارد، شکسته و به عنوان تبرک به میهمانان شرکت کننده داده می‌شود و بنابر باور برخی از مردم محلی، سال بعد جای سنگ شکسته شده پرشده و به اصطلاح سنگ دوباره سبز و ترمیم می‌گردد. درباره مراسم کومسای نویسندگان و پژوهشگران زیادی دراین زمینه قلم فرسایی کرده اند. از جمله كاكه عادل محمدپور، کاکه رئوف محمودپور، دکتر محمد امین هورامانی، ملا احمد نظیری و... که هر کدام به نوبه خود از زوایای مختلفی این موضوع را به گونه‌‌‌ای شکافته اند. وجه مشترک نظرات این نویسندگان تکیه بر همان روایتی است که افراد محلی نقل کرده اند. گویا درمراسمی‌با حضور پیرشالیار یکی ازمریدانش اظهار میدارد: یا پیر ما حیوانات شیرده زیادی داریم که به نسبت شیر آنها کره شان کم است. چکار کنیم کره بیشتری بدست بیاوریم؟ پیر شالیارهم می‌فرماید: از این سنگ در این نزدیکی کمی‌بشکن و آن را ببر و به مشک دوغ زنی آویزا ن كن و کره آن زیاد خواهد شد. از این تاریخ به بعد شکستن این سنگ هرساله در این روزمرسوم گردیده.
تاریخ هورامان از دو شخصیت به نامهای پیرموسی و پیرمحمود نام می‌برد که حافظ معنوی و نگهدارنده سنگ کومسای می‌باشند. درمراسم کومسای علاوه بر شکستن سنگ، مراسم اداره روستا و تعیین مسئولین امور روستا نیز بطورنمادین ازطرف مردم برگزار می‌شود. به نظر می‌رسد درگذشته این انتخاب نمادین نبوده بلکه عمل واقعی بوده است .
برای آگاهی بیشتراز مراسم‌های تاریخی و اسطوره یی درهورامان می‌طلبد فعالیت بیشتری صورت پذیرد تا بتوان ازاین میراث معنوی بهتر حفاظت و صیانت بعمل آورد. دراین راستا توجه خوانندگان محترم را به موارد مشروحه زیرجلب مینماید: تاریخ هورامان گردآوری ملا احمد نظیری، کومسای را برگرفته از نام پیرموسی میداند و درمورد معنی آن اظهار نظری نکرده است. میژوی هورامان نوشته دکترمحمدامین هورامانی پیرمحمود را به حافظ سنگ کومسای نسبت داده ومعنی آنرا بیان نکرده است. درکتاب حماسه سرایی در ایران نوشته دکتر ذبیح الله صفا مطالبی درج گردیده که از دو نظربسیارحائزاهمیت است. یکم: سبزشدن و پدید آمدن کوهی که باعث نجات ایرانیان گردیده. دوم آن کوه، نامش(کومس) بوده است که اینک مطالب فوق را باهم مرورمی‌نماییم :
(جنگهای عظیمی‌میان ویشتاسب و ارجاسب درگرفت به پیروزی گشتاسب و نصرت مزدیسنا ختام پذیرفت و بنا به روایت بندهشن (فصل 12فقره32و33)جنگ نهایی و قطعی این دو پادشاه درکوه (کومش)(قومس درکتب اسلامی)صورت گرفت. در این جنگ کار بر ایرانیان سخت شد و چون لحظه شکست و آشفتگی سپاه ایران فرا رسید کوه (میان دشت) فرو ریخت و کوه دیگری بنام کومس ومشهوربه (متن فریات)(به فریاد رسیدن)برآمد که مایه نجاح ایرانیان گردید. ویشتاسب پس ازغلبه برارجاسب کسانی را به نواحی ایران فرستاد وایشان را به دین زردشت فرا خواند و کتابهای اوستا را با چند تن ازمغان برای تفسیر و توضیح نزد آنان گسیل داشت .) ص513و514.
دراین متن نام کوه کومس و پدید آمدن آن (سبزشدن) و نام کومسای و سبزشدن سنگ آن درهورامان تخت بسیار جای دقت و تامل می‌باشد. در گذشته ایرانیان با پناه بردن به کوه‌ها نجات یافته و دوباره توانستند با تشکیل اجتماعات آیین کشورداری را مجددا" پایەریزی نمایند. درکومسای هورامان تخت هم خاطره سبزشدن کوه و هم تعین تکلیف امور روستا و منطقه به یادگار مانده است.
برچسب‌ها: هه‌ورامان‌هانه‌به‌رچه‌م-کتابخانه‌هورامان، یانه‌وکتێبووهه‌ورامانی-هه‌ورامان-هۆرامان-اورامان-اورامانات-دزآور(زاوه‌ر)-لهون-تخت-ژاورود-پاوه-نوسودـ نودشه (نۆتشه)زرده-پریان-رێژاو(ریجاب)-شریف‌آباد-زاغه-کندوله-گەورەجوـ ته‌وێڵێ-بیاره-ساور-نودیجه-هه‌ڵه‌بجه-خۆرماڵ-مریوان-سروآباد-کرمانشاه-کردستان-دالانی زاوەرـ سنندج-چهارقلعه‌عبدالملکی(زاغمرز-زینوند-حسین‌آباد-امیرآباد)هورامی‌های شمال ایران)عکس-شبک-سنجارـ باجلان-کاکه‌یی-یارسان-ساور-نودیجه-زازا-زازاکی-قلعه قروه-چورژی-هومایون موحه‌ممه‌دنژادـ سه‌فه‌ره‌کێ گالیوێری ـ وه‌سیه‌ت په‌ی مه‌زهه‌ری ـ یانەوخەما، نگاهی نو به مراسم کومسای درهورامان تخت/محمدشریف علی رمایی،